Çocuklarda Yaygın Olarak Görülen Dört Psikolojik Durum İle İlgili Çözüm Önerileri
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu:
Anne-babalar neyi çok iyi bilmeli?
- Her dikkat sorunu ve her hareketlilik DEHB anlamına gelmez.
- Ancak tanı varsa tedavi gerekli ve faydalıdır.
- Ana belirtiler, yani dikkat sorunları ve aşırı hareketlilik, ilaç tedavisi ile düzelir.
- İlaçların yan etkilerinin makul seviyede olduğu söylenebilir; bağımlılık yapmazlar ve “beyne zarar” vermezler.
DEHB durumunda çocukla iletişimde en çok neye dikkat edilmeli?
Komutları açık şekilde vermeye ve sınırları iyi koymaya. Eğer sınırlar belirgin olursa, kurallar anlamlı ve tutarlı bir şekilde uygulanabiliyorsa, ödüller uygun şekilde kullanılırsa bu çocuklarla çok daha verimli ilişki kurulabilir.
Hangi belirtiler görüldüğünde tedavi alınmalı?
Önemli olan işlev kaybının derecesidir. Eğer bireydeki belirtilerin düzeyi, akademik başarıyı, sosyal, arkadaş, aile ilişkilerini belirgin olarak olumsuz etkiliyorsa tedavi gereklidir.
Aşırı bencillik/narsisizm:
Anne-babalar neyi çok iyi bilmeli?
Narsisizm, çocuk ve ergenler için uygun bir tanım değildir. Ergenler ve okul öncesi çocuklarda sağlıklı bir “egosentrizm” olması beklenmelidir. Bu, bencillikten farklıdır. Bencillik, kendi çıkarlarını diğer insanların çıkarlarının öncesine koymak, diğer insanları kendi amaçları için yönlendirmek ve onlara empati duymamak olarak tanımlanabilir.
Aşırı bencil bir çocukla iletişimde en çok neye dikkat edilmeli?
Çocuğun diğer insanların beklentilerine ve duygularına empati yapmasının sağlanması önemlidir. Bu nedenle, iletişim sırasında iyi bir modelleme gereklidir. Ayrıca, çocuğun sağlıklı taraflarının desteklenerek, benlik saygısının devamı için bencil davranışlara duyduğu ihtiyaç azaltılmalıdır.
Hangi belirtiler görüldüğünde tedavi alınmalı?
Eğer çocuk bencil davranışları yüzünden sosyal olarak izole oluyorsa, diğer insanlara duygusal veya fiziksel zararlar veriyorsa tedavi düşünülmelidir.
Kavgacılık:
Anne-babalar neyi çok iyi bilmeli?
Saldırgan davranışlar en çok küçük çocuklarda görülür ve ilk görüldüğü zamandan itibaren dikkatle ele alınmaları gerekir. Uygun yaptırım uygulanmayan ve saldırgan davranışların işe yaradığı çocuklarda bu davranışlar devamlılık gösterir ve pekişir. Saldırgan davranışların hiçbir zaman görmezden gelinmemesi gereklidir.
Sürekli kavga eden bir çocukla iletişimde en çok neye dikkat edilmeli?
Saldırganlığın ortaya çıktığı ortamlar, saldırganlığın ve öfkenin süresi, nasıl sonlandığı, bu davranışları devam ettiren etmenlerin neler olabileceği, etraftaki diğer insanların verdiği tepkiler dikkatle incelenmelidir. Eğer saldırganlığın ortaya çıktığı ortam, zaman ve davranışın sonucu iyi belirlenirse, bu davranışın pekiştiren çevresel etkenler değiştirilebilir.
Hangi belirtiler görüldüğünde tedavi alınmalı?
Çevreye ve çocuğa zarar veren ve tekrarlayan saldırganlık davranışları tedavi edilmelidir.
Boşanma travması:
Anne-babalar neyi çok iyi bilmeli?
Boşanmanın her zaman travmatik olması gerekmez. Çocuğun anne babanın arasında kaldığı, bir silah olarak kullanıldığı, çocukla yeterli derecede ilgilenilmediği, çocuğun ihtiyaçlarının karşılanmadığı, çocuğun hayatının çok büyük değişiklikler geçirdiği, anne veya babanın sürekli karşı tarafça suçlandığı boşanmalar daha travmatik yaşanmaktadır.
Anne babası boşanan çocukla iletişimde en çok neye dikkat edilmeli?
En önemli nokta anne ve babayı kötülememek, suçlamamak ve çocuğun hayatında bir belirsizlik olmamasını sağlamaktır. Çocuk, kendi ortamında devamlılık olduğunu, etrafındaki yetişkinlerin duruma hakim olduğunu hissettiği zaman rahatlayacaktır.
Hangi belirtiler görüldüğünde tedavi alınmalı?
Çocuğun duygusal ve davranışsal sorunlar gösterdiği ve bu sorunların devam ettiği durumlarda tedavi gerekli olabilir.
Kaynak : Overcoming Unwanted Intrusive Thoughts, Winston ve Seif, 2017
Prof. Dr. Özgür Öner
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi, Psikoterapist
Bunlar da İlginizi Çekebilir
