Çocuklardaki Normal Korkular Nelerdir?
Ne Zaman Korkular Önemli Hale Gelir?
Çocuklardaki hafif korkuların büyük kısmı kendiliğinden ortaya çıkar ve kendiliğinden kaybolur. Fobik korkular ve kaygı bozukluklarında ise korku aşırıdır, kontrol edilemez, korkulan durumdan kaçılmasına neden olur ve çocuğun günlük yaşamını etkiler.
4-12 yaşları arasındaki çocukların yaklaşık %40’ı vücutlarına bir zarar gelmesinden, %45’i hayalet ve canavarlardan, %30’u hayvanlardan korkar. Bu yaştaki çocukların yarısının gece korkuları olur ve neredeyse üçte ikisi zaman zaman korkutucu rüyalar görür. Pek çok çocuğun en çok korktuğu şeyler yaralanma, kaza geçirme, saldırıya uğramaktır.
Korkunun “normalliği” yaş ile yakından ilgilidir. 4-5 yaşındaki çocukların neredeyse dörtte üçü hayalet ve canavarlardan korkarken, 12 yaşındaki çocuklarda bu oran yirmide birine kadar iner. Fiziksel olarak zarar görme korkusu ise tersi bir seyir izler: 4-5 yaş çocuklarda onda bir görülen bu korku 10-12 yaş arasındaki çocukların yarısında görülür.
Sosyal kaygılar da yaşla artar; ilkokul çocuklarında ceza alma korkusu daha yaygınken daha büyük çocuklarda eleştirilme ve başarısız olma korkuları daha belirgindir.
Yaşla “normal” korkuların değişmesinin nedeni çocuğun zihinsel gelişimidir. 9 aylıkdan küçük çocuklar yabancılardan korkmazken bu aydan sonra yabancılara karşı korku gelişir. 2-4 yaş arasında hayal gücünün gelişmesi ile canavar korkuları ve küçük hayvanlara karşı korkular belirginleşir. 7 yaşından sonra çocuklar sebep-sonuç ilişkilerini daha iyi kurar. Ergenlerde soyut düşüncenin gelişmesi sosyal kaygıları arttırır.
Peki, bu normal korkuları patolojik hale getiren nedir? Bu şiddetlenmenin nedenleri arasında genetik özellikler, ailenin ve çevrenin yanlış modellemeleri, olumsuz yorumları ve aşırı tepkileri, çocuğun başından geçen olumsuz olaylar, çocuğun korkularından kaçmayı öğrenmesi sayılabilir. Bunun tersine, başa çıkma becerileri gelişen, olumlu düşünen çocuklarda korkular çok daha nadir kalıcı hale gelir.
Prof. Dr. Özgür Öner
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi, Psikoterapist
Bunlar da İlginizi Çekebilir
