Dikkat ve öğrenme sorunları ilişkilidir. Ama iki durum birbiri ile aynı değildir. Yani her öğrenme sorununda dikkat eksikliği, her dikkat eksikliğinde öğrenme sorunu olması gerekmez. Öğrenme sorunu olan bireylerde, öğrenmekte güçlük yaşadıkları alanlarla ilgili dikkat sorunları görülebilir. Bu aslında beklenebilecek bir durum, çünkü beyinde dikkat ve motivasyon sistemleri yakından ilişkili. Bu nedenle iyi motive olduğumuz konulara dikkatimizi daha iyi verirken sıkıcı bulduğumuz durumlarda dikkatimiz dağılıyor. Bir konuyu öğrenmekte zorluk çeken kişi, o konu ile ilgili motivasyon sorunu yaşayacağı için dikkati dağılacaktır. Ama aynı kişi, ilgisini çeken bir derste çok iyi dikkatini verebilir. Genel bir dikkat sorunu yaşamayan kişilerde, dikkat eksikliği bozukluğunun dağınıklık, unutkanlık, kaybetme, dinlemiyormuş gibi görünme, sanki hayal aleminde olma gibi belirtileri görülmez. Oysa dikkat eksikliği bozukluğu ve aynı zamanda öğrenme sorunu olan kişilerde hem o konu veya dersle ilgili daha yoğun dikkat sorunları hem de genel dikkat eksikliği belirtileri görülmesi beklenir. Verilerimiz, özellikle öğretmenlerin yaptığı dikkat ile ilgili yorumlar çocukların okul başarısından önemli şekilde etkilendiğini gösteriyor. Yani, öğretmenler dersleri iyi olmayan çocukların dikkatinin de daha kötü olduğunu bildirme eğilimindedirler. Ayrıca çalışmalarımızda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için ilaç tedavisi alan çocuklarda, öğretmenlerin ilaçların derslerinde sorun olan çocuklarda daha az etkin olduğunu bildirdiğini, ama anne babaların aynı fikirde olmadığını saptadık.
Bir diğer sorun ise, tedavisi olan bir durumu tedavisi daha zor olan bir duruma tercih etmektir. Öğrenme sorunlarının tedavisi uzun süreli ve zahmetlidir. Bazı hekim, aile ve öğretmenler için ise (yanlış olarak) dikkat eksikliği ve hiperaktivite tedavisi sadece ilaçla sağlanacak basit bir tedavi olarak görülmektedir. Bu da yanlış tanılara yol açabilmektedir.
Buradan çıkan sonuçları incelersek:
- Dikkat eksikliği ve öğrenme sorunları sıklıkla beraber görülse de aynı durum değildirler.
- Hayatının hiçbir döneminde aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtileri göstermemiş çocuklarda, özellikle öğrenme sorunları varsa, dikkat eksikliği bozukluğu tanısı koyarken ve tedavi düzenlenirken dikkatli olunmalıdır.
- Öğretmenlerden alınan bilgilerde, öğrenme sorunu olan çocuklarda dikkat eksikliği belirtileri olduğundan daha fazla saptanabilir. Bu durum gereksiz ilaç tedavilerine yol açabilir. Ayrıca, ilaç tedavisi izleminde önemli olan öğretmen formları, öğrenme sorunu olan çocuklarda tedaviye yanıtı izlemek için yeterli olmayabilir.
Burada önerim, yukarıda sonuçlara dikkat ederek tanı ve tedavi süreçlerinin izlenmesidir.
Prof. Dr. Özgür Öner
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi, Psikoterapist
Bunlar da İlginizi Çekebilir
