Tedavisi Başarılı Ama Zaman Alan Bir Durum: Kaçınmalı, Kısıtlayıcı Yeme Bozukluğu
Yeme sorunları ailelerin kâbusu. Kaçınmalı, kısıtlayıcı yeme bozukluğu (İngilizce kısaltması ARFID) çocuğun çok az sayıda, çeşitlilikte ve/veya miktarda yemek yediği bir durum olarak karşımıza çıkıyor.
Bu çocuklar belli yiyecekleri yememelerini ya duyusal özelliklerine (tat, koku vs), ya korkuya (boğulma, kusma gibi) ya da genel olarak yemeğe karşı olan isteksizliğe bağlıyorlar. Bu tanıyı alan çocuklar arasında bebekliğinde reflüsü olup sonra çok az yemek yiyen, hayatında hiç et, sebze, balık, meyve vs. yememiş çocuklar var.
Bazıları bütün hayatı boyunca sadece birkaç çeşit besinle besleniyor. Tabii bu durum anne babalarda büyük bir endişeye, çocukla sonu gelmez kavgalara, rüşvetlere, bütün hayatın yemek etrafında dönmesine yol açıyor.
Bu durum, yemek seçmenin tersine ergenlikte kendiliğinden düzelmiyor ve psikolojik sorunlara, büyüme geriliğine, kardiyovasküler sorunlara, yorgunluğa neden olabiliyor. Çocuğun biyolojik yatkınlığı (aşırı duyarlılık gibi), bazen yemek ile ilgili bir travma (örneğin boğazına yemek kaçması) birleşiyor ve çocuğun yemek yeme ile ilgili olumsuz beklentilerine, yemeyi kısıtlamasına ve bu da farklı yiyecekleri denememesine neden oluyor.
Tedavi uzun sürebiliyor çünkü yavaş bir şekilde çocuğun besinlerle tanışmasını sağlamak gerekiyor. Çocuğun yaşına, beslenme ve bilişsel gelişim durumuna göre tedavi bireysel veya aile temelli olarak sürdürülüyor.
Biz tedavide etkinliği gösterilmiş olan bilişsel davranışçı terapi yöntemini kullanıyoruz. Tedavi dört basamak şeklinde ilerliyor.
- Psikoeğitim
- Planlama
- Durumu devam ettiren mekanizmaların öncelik sırsına göre ele alınması
- Bozukluğun tekrarının önlenmesi
Tedavinin süresi bireyin kilosuna, motivasyonuna, devam ettiren mekanizmaların sayısına göre değişiyor. Bu tarz bozukluklarda belli bir yapılandırılmış yöntemi izlemeyen tedavilerin başarı etkinliğinin ise çok düşük olduğunu görüyoruz.
Prof. Dr. Özgür Öner – Çocuk ve Ergen Psikiyatristi – Psikoterapist
Bunlar da İlginizi Çekebilir
