Asperger Sendromu (veya Bozukluğu) Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) arasında yer alan bir bozukluktur. Asperger Bozukluğu, tanımı çok net olmayan bir bozukluktur ve en son olarak Amerikan Psikiyatri Birliği’nin en yeni sınıflandırmasında OSB altında yer almamaktadır.
Asperger Bozukluğu Nedir?
Gillberg’e göre Asperger Bozukluğu’nun 6 bileşeni vardır: Sosyal sorunlar, kısıtlı ve dar ilgi alanı, tekrarlayıcı rutinler, konuşmada “acayiplik”, sözel olmayan iletişimde sorunlar ve beceriksizlik/sakarlık.
Asperger Bozukluğu ve diğer OSB olguları arasında en önemli fark, dil gelişimi ve zeka seviyesi açısından görülmektedir. Bu nedenle Asperger Bozukluğu’nun aslında farklı bir bozukluk olmadığı, yüksek işlevli otizmden temelde önemli bir fark göstermediği ve ayrı bir bozukluk olarak ele alınmaması gerektiği öne sürülmüştür. Diğer bazı araştırıcılar ise Asperger Bozukluğu olguları ile yüksek işlevli otizm olguları arasında önemli farklar olduğunu ileri sürmektedir.
Bütün OSB olgularında olduğu gibi Asperger Bozukluğu olgularında da ana sorun sosyal ilişki sorunudur.
Bir diğer temel özellik gelişimsel bir bozukluk olmasıdır; yani bu bozukluğun belirtileri çok erken yaşlardan itibaren olmalıdır. Ancak, özellikle konuşma gelişimi en azından nispeten iyi durumda olan çocuklarda tanı yaşı oldukça ileri olabilir. Bunun en önemli nedeni, çocuklarda sosyal ilişki sorunlarına neden olabilecek OSB dışı diğer nedenlerin de varlığıdır; pek çok anne baba ve klinisyen çocuğun özelliklerini utangaç olmasına bağlama eğilimindedir. Ancak, utangaçlık ve OSB arasında temel fark, utangaç insanların zamanla utangaçlıklarının azalabilmesi ve en azından yakın kişilerle sağlıklı sosyal ilişki kurma becerilerinin olmasıdır.
Asperger Bozukluğu’ndaki sosyal ilişki sorunları kendisini sosyal izolasyon veya garip, uygunsuz sosyal yaklaşımlar ile gösterir. Bu olguların hikayesi dikkatli bir şekilde alındığı zaman aslında hayatlarının hiçbir döneminde yaşıtları ile uygun sosyal ilişki kuramamış oldukları, sembolik oyunlarda zorlandıkları, karşılıklı sosyal ilişki gerektiren durumlardan kaçındıkları, uygun göz teması kuramadıkları görülür.
Daha önceki tanımlarda Asperger Bozukluğu olgularının konuşma ve dil gelişimlerinin normal olduğu belirtilse de, klinik olarak nadiren bu durum izlenir. Öncelikle, dil gelişimi zamanında ilerlemiş olan olgularda bile dilin sosyal amaçlı kullanımında sorunlar, sohbeti sürdürememe, vurgu ve tonlama sorunları, basmakalıp konuşma gibi özelliklere sıklıkla rastlanır.
Asperger Bozukluğu’nun en dikkat çekici özelliklerinden birisi kısıtlı ve dar ilgi alanıdır. Kısıtlı ilgi alanı hobiden farklıdır; bir hobi sosyal özellik taşır, paylaşılır ve kişinin tek uğraşı olmaz. Kısıtlı ilgi alanında ise ilgi paylaşılmaz, genelde işlevsiz, aşırı ve gariptir (örneğin 1960’dan beri bütün lig maçlarının tarihlerini bilme ama popüler oyuncuları bilmeme gibi). Kısıtlı ilgi alanı, diğer alanlara gerekli ilginin gösterilmesini engellediği ve birey bu konuya saplandığı (diğer insanlar hiç ilgilenmediği halde devamlı aynı konuda konuşmak gibi) için işlev kaybına ve sosyal sorunlara yol açar. Bir rutine aşırı bağlılık kendisini değişikliğe aşırı tepki verme ile gösterir. Örneğin kahvaltı sırasında belli bir sıranın izlenmemesi, peynirden önce zeytin yenmesi büyük kavgalara neden olabilir. Bu rutinler sadece olguyu değil etrafındakileri de içerecek şekilde genişleyebilir.
Asperger Bozukluğu erkeklerde kadınlara göre çok daha sık görülür. Bu olguların ailelerinde benzer kişilik özelliklerinin görüldüğü, daha çok mekanik, teknik işlere meraklı ve sosyal ilişkide zorlanan anne babaları olduğu iddia edilmiştir.
Asperger Bozukluğu olguları tanım gereği yoğun sosyal sorunlar yaşarlar. Bu nedenle yakın ilişkiler kurmakta, evlenmekte vs çok zorlanırlar. Cinsel sorunlar sıktır.
Asperger Bozukluğu’na özellikle ergenlik ve yetişkinlikte sıklıkla kaygı bozuklukları, depresyon gibi bozukluklar eşlik eder. Bu olgular okulda başarılı olabilir, bir meslekleri ve iş yaşamları olabilir ancak sosyal sorunlar hak ettiklerinden daha düşük ücret almalarına veya işten atılmalarına kadar sorunlara neden olabilir.
Asperger Bozukluğu’nun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Aslında Asperger Bozukluğu ve OSB nedenlerinin farklı olup olmadığı da açık değildir.
Tedavi:
Asperger Bozukluğu’nun ana bulgularına yönelik herhangi bir ilaç tedavisi yoktur. Sosyal ilişki sorunları ve kısıtlı ilgi alanı için psikososyal tedaviler gereklidir. Eşlik eden
durumlara göre uygun ilaç tedavileri kullanılabilir.
Bu konuda ve tedavi yöntemleri ile ilgili daha fazla bilgi için OSB yazıma bakabilirsiniz.
Bunlar da İlginizi Çekebilir
