Gece İşemeleri

Enüresis (Çiş Kaçırma)

Enüresis, 5 yaşından büyük bir çocuğun idrar kontrolünü sağlayamaması ve buna bağlı ortaya çıkan sorunları kapsar.

Eğer bireyde zihinsel gelişme geriliği varsa, enüresis tanısı konması için zihinsel yaşının 4 yaşın üzerinde olması gerekir. Çiş kaçırma sadece olursa buna Enüresis Noktürna (monosemptomatik), gündüz olursa da Enüresis Diurna (non-monosemptomatik) adı verilir. Sadece gece çiş kaçıran çocukların çoğunda gündüz sıkışma hissi, ıslatma, ağrı, sanki mesaneyi tam boşaltamamış olma hissi gibi belirtiler görülmez. Gündüz çiş kaçıranlarda bu belirtiler görülebilir ve bu olgularda mesane kapasitesi ve işlevinde sorun olma riski de daha yüksektir. Şişman ve gece uyurken iyi nefes alamayan bu nedenle de uyku bozukluğu yaşayan çocuklarda gece çiş kaçırma daha sıktır.

Primer (birincil) enüresis tanısı eğer bir çocuk hayatının hiçbir döneminde 6 ay veya daha uzun süre kuru kalmamışsa konulur. Bu süre kuru kaldıktan sonra tekrar kaçırmaya başlayan çocuklarda sekonder (ikincil, sonradan olan) enüresis tanısı düşünülür.

7 yaşındaki erkek çocuklarda gece kaçırma sıklığı %10-15, yani yaklaşık 6-7 çocuktan biri kadardır. 15 yaşında bu sıklık yüzde bire iner, yani her sene olguların yaklaşık %15’i düzelir. Anne babanın çocukluğunda çiş kaçırma öyküsü varsa risk artar; her iki ebeveynde de çiş kaçırma öyküsü olan çocuklarda sıklık %75’e kadar çıkar.

Primer ve sadece gece olan çiş kaçırmalarda psikolojik faktörler ön planda değildir, ancak sorunların uzaması ile ailesel ve sosyal problemler ortaya çıkabilir.

Çiş kaçırma değerlendirmesinde kaçırmanın tipi (damlatma, hepsini kaçırma), sıkışma hissi, çiş yaparken ağrı, çişin akış hızı ve şekli, idrar yolu enfeksiyonları, istismar öyküsü, böbrek hastalıkları, aile öyküsü, zihinsel gelişim, kabızlık, horlama, kafein içeren yiyecek (çikolata gibi), içecekler ve gazlı içecek içimi, alınan ortalama sıvı miktarı ve sıvı alım vakti, kullanılan ilaçların listesi yer almalıdır. Ayrıca fizik muayene yapılmalıdır.

Laboratuar değerlendirmesi olarak idrar tetkiki yapılır. Gündüz çiş kaçıranlarda idrar kültürü ve mesane ultrason görüntülemesi istenmelidir. Tedaviye yanıt vermeyenlerde ürodinami, bel filmi ve MR’ı istenebilir.

Çiş kaçırma tedavisinde ilk seçenek davranışçı yöntemlerdir. Bunun için alarm cihazı kullanılır. Alarmın sensörü iç çamaşıra, alarm kısmı ise pijamaya tutturulur. Çiş çamaşıra gelince alarm çalar. Çocuk uyanır, uyanmazsa aile tarafından uyandırılır ve tuvalete götürülür. Tedavi 2-4 ay sürmelidir. Tedaviye uyum olursa dörtte üç oranında düzelme sağlanır.

Ayrıca limonata, kafein, gazlı içecekler kesilmelidir. Uykudan 2 saat önce sıvı alımı, 4 saat önce de süt ürünlerinin alımı azaltılmalıdır. Çocuk yatmadan hemen önce çişe götürülmelidir. Kabızlığı olan çocuklarda bu durum tedavi edilmelidir.

İlaç tedavisi seçenekleri arasında dezmopressin (Minirin), Oksibutinin, İmpiramin (Tofranil), Dokzasozin yer alır. Dezmopressin etkisi 9 saate kadar sürer, yatmadan 30 dakika önce alınır. 6 yaştan büyük çocuklarda daha sık kullanılır. Ateşli hastalıklarda, ishal durumlarında verilmemelidir. 6 ayda bir ilaç kesilip düzelme incelenir. Oksibutinin günde 5-15 mg dozda kullanılır, yan etki olarak ağız kuruluğu, kabızlık görülür. İmipramin dozu 25-50 mg olarak kullanılır. İştah artışı ve yüksek dozda kardiyolojik yan etki riski vardır. Doksazosin büyük çocuklarda kullanılan bir ilaçtır.

KAYNAK:
Pe¬diatr Ann. 2015;44(4):133-137.

Bunlar da İlginizi Çekebilir